Gai đôi cột sống bẩm sinh là một khuyết tật ở ống thần kinh trong quá trình hình thành và phát triển của bào thai. Tình trạng này có thể gây ra một số ảnh hưởng về khả năng vận động và chức năng cột sống của trẻ. Cùng tìm hiểu chi tiết bệnh lý này trong nội dung sau!
Gai đôi cột sống bẩm sinh là gì?
Gai đôi cột sống bẩm sinh hay tật nứt đốt sống bẩm sinh là một khuyết tật xảy ra ở tuần thứ 3 hoặc thứ 4 của thai kỳ. Tình trạng này là việc một phần cột sống không đóng lại đúng cách làm cho tủy sống không được bảo vệ toàn bộ trong ống sống mà một phần nằm trong túi bao nằm hoàn toàn bên ngoài của cột sống. Điều này có thể gây tổn thương tủy sống và các dây thần kinh ở đó, gây ra một loạt các hệ lụy nguy hiểm đến sức khỏe của trẻ về sau.
Gai đôi cột sống bẩm sinh có thể được biểu hiện ở nhiều dạng như:
- Thoát vị tủy, màng tủy: Là dạng nứt đốt sống nghiêm trọng nhất, có thể ảnh hưởng đến chức năng đại tiểu tiện hoặc khả năng vận động của trẻ.
- Thoát vị màng tủy: Dạng này thường gây ra các khuyết tật nhỏ và không gây nguy hiểm quá mức.
- Tật nứt đốt sống ẩn: Đây là dạng khuyết tật nhẹ và an toàn nhất trong bệnh này.
Dấu hiệu nhận biết tật gai đôi cột sống bẩm sinh
Tùy vào loại khuyết tật mà các triệu chứng của gai đôi cột sống có thể nặng nhẹ khác nhau. Tuy nhiên trong hầu hết các trường hợp thì trẻ mắc khuyết tật này sẽ có một số triệu chứng như: Co cứng khớp và cột sống, đại tiểu tiện không tự chủ, yếu/liệt chân, mất khả năng cảm nhận cảm giác trên da, tổn thương não, não úng thủy…
Nguyên nhân gây gai đôi cột sống bẩm sinh
Chưa rõ nguyên nhân và cơ chế gây khuyết tật gai đôi cột sống bẩm sinh nhưng tình trạng này có thể được kích hoạt do một số yếu tố như:
- Di truyền
- Chế độ dinh dưỡng trong thai kỳ
- Môi trường sống của người mẹ trong thai kỳ
- Chế độ ăn thiếu acid folic, protein thực vật, magie, sắt, niacin…
- Người mẹ mắc bệnh tiểu đường
- Ảnh hưởng do sử dụng thuốc trong thai kỳ
- Phụ nữ béo phì
- Cơ thể người mẹ tăng nhiệt độ bất thường khi mang thai.
Gai đôi cột sống bẩm sinh có nguy hiểm không?
Gai đôi cột sống bẩm sinh là một bệnh lý nguy hiểm và có thể gây đe dọa tới tính mạng hay khả năng vận động, chất lượng sống của trẻ. Trong đó, một số biến chứng, rủi ro có thể xảy ra khi trẻ có khuyết tật này bao gồm:
- Yếu cơ, liệt chân
- Cong vẹo cột sống, biến dạng xương, cơ cứng cơ, bất thường về tăng trưởng
- Não úng thủy
- Tổn thương ở ruột và bàng quang gây đại tiểu tiện không tự chủ
- Viêm màng não đe dọa tính mạng
- Dị ứng cao su, các vấn đề về da như lở loét, sưng ở chân, mông, lưng… nhưng trẻ không cảm nhận được.
Gai đôi cột sống bẩm sinh có chữa được không?
Theo các bác sĩ, những tổn thương về thần kinh trong bệnh gai đôi cột sống bẩm sinh không thể điều trị và không có khả năng hồi phục hoàn toàn. Tuy nhiên, các dị tật sinh ra bởi tình trạng nứt đốt sống thì cần phải điều trị để ngăn ngừa nguy cơ nhiễm trùng nặng.
Thường phương pháp phẫu thuật là cần thiết để điều chỉnh lại lỗ mở ở trên lưng của trẻ hoặc loại bỏ dịch não tủy dư thừa. Trẻ cũng cần các phương pháp chăm sóc y tế đặc biệt. Dưới đây là các phương pháp điều trị thường được áp dụng:
1. Phẫu thuật trước khi sinh
Phẫu thuật thường được tiến hành vào tuần thứ 26 của thai kỳ để tránh các chức năng thần kinh bị ảnh hưởng do khuyết tật có thể xảy ra khi trẻ ra đời. Phẫu thuật này sẽ được thực hiện qua kính soi thai trong tử cung.
Mặc dù có thể tránh được những rủi ro không mong muốn như não úng thủy có thể xảy ra nhưng phẫu thuật này có thể gây sinh non hoặc biến chứng nghiêm trọng khác.
2. Sinh mổ
Để đảm bảo an toàn tối đa cho trẻ cần phải sinh mổ trong trường hợp có khuyết tật gai đôi cột sống.
3. Phẫu thuật sau khi sinh
Phẫu thuật cho trẻ ngay sau khi sinh để giảm thiểu nguy cơ nhiễm trùng thần kinh và các chấn thương khác có thể xảy ra.
Điều trị các biến chứng gai đôi cột sống bẩm sinh
Trẻ mắc gai đôi cột sống bẩm sinh có thể bị tổn thương thần kinh không thể chữa lành nên cần được chăm sóc y tế liên tục từ khi ra đời. Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng mà bác sĩ sẽ đề nghị các biện pháp điều trị phù hợp.
1. Não úng thủy
Tình trạng này cần được điều trị bằng cách phẫu thuật để loại bỏ dịch não tủy tích tụ. Ngoài ra, các bác sĩ có thể cần cấy ống shunt vào não của trẻ để dẫn lưu chất lỏng dư thừa tới ổ bụng/thành ngực.
2. Cải thiện khả năng vận động
Áp dụng các bài trị liệu cho trẻ để cải thiện khả năng vận động của các chi dưới. Ngoài ra trẻ cũng có thể phải dùng nẹp chân, xe lăn hoặc các dụng cụ hỗ trợ phù hợp.
3. Điều trị các vấn đề về ruột và bàng quang
Chức năng ruột và bàng quang cần được kiểm tra định kỳ để tránh các tổn thương tới những cơ quan khác trong cơ thể.
Các phương án điều trị bao gồm dùng thuốc, phẫu thuật làm rỗng bàng quang, dùng ống thông, suy trì chế độ ăn uống nghiêm ngặt.
Phòng ngừa chứng gai đôi cột sống bẩm sinh
Phòng ngừa tốt nhất tật gai đôi cột sống bẩm sinh bằng cách bổ sung acid folic đủ cho suốt thời gian thai kỳ, trước khi sinh. Ngoài ra, phụ nữ cũng cần lên kế hoạch mang thai và bổ sung acid folic từ trước khi mang bầu. Thường, phụ nữ trong độ tuổi sinh sản nên bổ sung từ 400 – 1000 mcg acid folic mỗi ngày.
Acid folic cũng có thể được bổ sung qua ăn uống thông qua các thực phẩm như đậu các loại, lòng đỏ trứng, sữa, bơ thực vật, rau có màu xanh đậm, trái cây họ cam quýt…
Trên đây là những thông tin về tật gai đôi cột sống bẩm sinh. Hy vọng những thông tin trên đây đã đem tới cho bạn những kiến thức bổ ích.