Nếu có một ngày bạn gặp phải cơn đau nhức nghiêm trọng ở khu vực thắt lưng, cơn đau chạy dọc dây thần kinh kèm theo cảm giác tê, yếu cơ ở chân tay thì có thể là dấu hiệu của hội chứng thắt lưng hông. Hãy cùng tìm hiểu chi tiết về tình trạng này để biết cách nhận biết và điều trị đúng cách.
Hội chứng thắt lưng hông là gì?
Hội chứng thắt lưng hông hay còn được biết tới là hội chứng rễ thần kinh thắt lưng cùng, xảy ra ở thắt lưng cột sống. Hội chứng này đặc trưng là sự tổn thương của các dây thần kinh cạnh tủy sống, tổn thương ở rễ thần kinh thuộc đốt sống từ L1-L5 trên cột sống vùng thắt lưng và tủy sống cùng.
Các tổn thương này gây ra những cơn đau nhức nghiêm trọng tại khu vực tổn thương và cả những vị trí lân cận, kèm theo đó là tình trạng yếu cơ, tê bì ở các chi tay và chân. Hội chứng này cũng có thể gây ra nhiều triệu chứng ở nhiều cấp độ nặng nhẹ khác nhau, ảnh hưởng trực tiếp tới khả năng vận động của người bệnh.
Triệu chứng của hội chứng thắt lưng hông
Tùy thuộc vào vị trí dây thần kinh và rễ thần kinh bị tổn thương cũng như mức độ nghiêm trọng của bệnh lý mà triệu chứng có thể khác nhau trong mỗi trường hợp. Dưới đây là những triệu chứng điển hình của bệnh:
1. Hội chứng cột sống
Đặc trưng bởi những triệu chứng sau:
Đau cột sống thắt lưng
- Cơn đau khu trú tại cột sống thắt lưng, mức độ đau âm ỉ dài ngày hoắc đột ngột thường xảy ra sau chấn thương.
- Cơn đau có thể lan sang các vùng kế cận.
- Đau nhói nếu ấn vào vùng tổn thương.
- Cơn đau giảm khi nằm nghiêng.
Biến dạng cột sống
- Cơn đau khiến người bệnh khó đứng thẳng lưng, dần hình thành tư thế giảm đau cong – gù lưng lâu ngày gây biến dạng cột sống.
- Người bệnh không có khả năng ưỡn người.
Giảm hoặc mất biên độ hoạt động của cột sống thắt lưng
- Thắt lưng bị co cứng, người bệnh không thể cúi, ngửa, xoay hoặc nghiêng người.
- Khả năng vận động vùng thắt lưng bị hạn chế.
2. Hội chứng rễ thần kinh
Đau rễ thần kinh
- Đau nhiều, dọc theo thắt lưng và đường đi của dây thần kinh cạnh cột sống, càng để lâu càng đau nặng.
- Vị trí tổn thương có cảm giác đau buốt nhói.
- Đau tăng khi ấn vào vùng tổn thương, vận động, di chuyển, đau giảm khi nghỉ ngơi.
- Trường hợp nặng có thể không cho đáp ứng với thuốc giảm đau thông thường và không thể giảm đau bằng cách nghỉ ngơi.
Điểm đau valleix
Là những điểm nằm trên đường đi của dây thần kinh. Các vị trí này gồm có giữa nếp lằn mông, giữa phần u ngồi – mấu chuyển lớn, giữa nếp gấp khoeo và giữa cung cơ dép của cẳng chân.
Dấu hiệu chuông bấm
- Khi ấn vào điểm cạnh cột sống thắt lưng thì bị đau dọc dây thần kinh cạnh cột sống.
Tê bì, mất cảm giác
- Cơn đau kèm cảm giác tê bì hoặc mất hoàn toàn cảm giác ở tay chân, khó khăn khi cầm nắm.
Căng rễ thần kinh
- Ấn vào khe gian đốt sống và đường đi của dây thần kinh thì có cảm giác đau nhói.
Rối loạn vận động
- Khó nhấc bàn chân, không thể co duỗi ngón cái, teo cơ cẳng chân, không thể nhón gót đi lại…
Rối loạn phản xạ
- Tùy vào tổn thương rễ ở đốt sống nào mà người bệnh có thể bị mất hay giảm phản xạ gân tương ứng.
Rối loạn thần kinh thực vật
- Rối loạn tiết mồ hôi, cảm giác về nhiệt độ, dựng lỗ chân lông…
Nguyên nhân gây hội chứng thắt lưng hông
Có nhiều nguyên nhân gây ra hội chứng thắt lưng hông nhưng phổ biến nhất là do bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng hoặc gây ra khi bị chấn thương tại đốt sống/đĩa đệm thắt lưng. Ngoài ra, một số nguyên nhân thường gặp khác gồm có:
- Thoái hóa cột sống
- Nhiễm trùng cột sống
- Hẹp ống sống
- U đốt sống…
Yếu tố nguy cơ của hội chứng thắt lưng hông
- Tuổi cao
- Làm công việc nặng nhọc, ngồi nhiều, đứng lâu hoặc làm công việc phải lặp đi lặp lại một động tác liên quan đến cơ lưng…
- Người có bẩm sinh dị tật ở cột sống.
Hội chứng thắt lưng hông có nguy hiểm không?
Hội chứng thắt lưng hông là một bệnh lý nguy hiểm có thể phát triển thành biến chứng nghiêm trọng hoặc ảnh hưởng trực tiếp tới khả năng vận động về sau nếu không được điều trị ví dụ như yếu cơ – bại liệt, giảm hoặc mất khả năng vận động, rối loạn thần kinh thực vật, rối loạn đại tiểu tiện…
Phương pháp chẩn đoán hội chứng thắt lưng hông
Để chẩn đoán hội chứng thắt lưng hông thì cần dựa vào triệu chứng lâm sàng và kết quả trên cận lâm sàng.
1. Chẩn đoán lâm sàng
Trên lâm sàng đánh giá hình dạng cột sống, tìm điểm đau và đánh giá mức độ đau, đánh giá trương lực cơ cạnh cột sống, kiểm tra khả năng vận động, đi lại và thực hiện các động tác đơn giản như cúi người, ưỡn, nghiêng, xoay người…
Nhìn chung để được chẩn đoán chính xác thì người bệnh cần tới gặp bác sĩ để được thăm khám trực tiếp.
2. Kiểm tra cận lâm sàng
Chẩn đoán cận lâm sàng giúp xác định chính xác vị trí tổn thương, tình trạng tổn thương và phân biệt hội chứng này với các bệnh lý khác. Một số kỹ thuật có thể cần sử dụng là:
- Chụp X quang
- Chụp cộng hưởng từ MRI
- Chụp cắt lớp vi tính CT- Scan
- Điện cơ
- CT tủy đồ
3. Chẩn đoán phân biệt
Hội chứng thắt lưng hông với những bệnh lý sau:
- Đau thần kinh tọa
- Hội chứng chùm đuôi ngựa
- Chấn thương cột sống
- Gãy xương
- U cột sống
- Đau cột sống thắt lưng.
Phương pháp điều trị hội chứng thắt lưng hông
Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng mà người bệnh sẽ được chỉ định điều trị phù hợp. Dưới đây là những gợi ý về điều trị:
1. Điều trị hội chứng thắt lưng hông cấp tính
Cơn đau trong hội chứng thắt lưng hông cấp tính có thể được kiểm soát bằng cách dùng thuốc giảm đau hoặc thuốc chống viêm như:
- Paracetamol: Dùng cho cơn đau nhẹ với những cơn đau thắt lưng hông gây ra bởi nhiễm trùng kèm theo sốt.
- Thuốc chống viêm không steroid (NSAID): Điển hình như Ibuprofen, Aspirin, Diclofenac, Naproxen, Celecoxib, Piroxicam, Meloxicam… dùng cho cơn đau từ nhẹ tới trung bình, áp dụng với trường hợp không đáp ứng với Paracetamol.
Ngoài dùng thuốc thì người bệnh có thể áp dụng các biện pháp như: Chườm nóng, chườm lạnh, luyện tập các bài tập giúp giãn cơ như bơi lội, yoga, đi bộ, đạp xe, tập dưỡng sinh… để giúp giãn cơ, hỗ trợ giảm chèn ép, thư giãn dây chằng và hỗ trợ giảm đau. Đặc biệt, những bài tập giãn cơ như tư thế rắn hổ mang, tư thế con ếch, bài tập vặn lưng khi ngồi… trong môn yoga rất đáng để người bệnh xem xét luyện tập hàng ngày.
2. Điều trị hội chứng thắt lưng hông mãn tính
Đối với đau thắt lưng hông thể mãn tính thì cần phải điều trị bằng các loại thuốc kê đơn từ bác sĩ như:
- Thuốc giảm đau gây nghiện (opioid), giúp giảm đau mạnh.
- Tiêm steroid.
- Thuốc giãn cơ giúp giảm co thắt cơ và đau nhức nghiêm trọng ở cột sống.
Song song với đó, người bệnh cần duy trì trọng lượng cơ thể cân đối và thay đổi thói quen khoa học trong sinh hoạt, ăn uống, vận động… để giúp thuyên giảm tình trạng bệnh lý.
Phẫu thuật
Áp dụng trong trường hợp điều trị nội khoa thất bại hoặc có những biến chứng nghiêm trọng ảnh hưởng tới khả năng vận động và sinh hoạt.
Biện pháp phòng ngừa hội chứng thắt lưng hông
- Duy trì thói quen tập thể dục đều đặn phù hợp với thể chất và tình trạng bệnh lý.
- Chú ý từ thế chuẩn trong sinh hoạt.
- Hạn chế sinh hoạt vợ chồng cường độ mạnh.
- Khám sức khỏe định kỳ.
- Ăn uống và ngủ nghỉ khoa học.
Hy vọng những thông tin chi tiết về hội chứng thắt lưng có thể giúp ích cho bạn. Chúc bạn đọc sức khỏe!