Cách chăm sóc người bệnh lao phổi tại nhà

Bệnh lao phổi là một trong những căn bệnh phổ biến và nguy hiểm. Bệnh lao ở nước ta có thể xếp vào loại trung bình cao ở khu vực Tây Thái Bình Dương, là khu vực có độ lưu hành bệnh lao trung bình trên thế giới. Tuy là bệnh dễ lây nhiễm qua đường hô hấp nhưng thường nếu không rơi vào bệnh cảnh cấp tính bệnh nhân vẫn có thể điều trị tại nhà. Lúc này những biện pháp chăm sóc người bệnh lao phổi tại nhà cần được lưu ý và tuân thủ đầy đủ.

Hướng dẫn cách chăm sóc người bệnh lao phổi tại nhà

Hạn chế tiếp xúc với những người khác trong gia đình và cộng đồng

Bệnh lao phổi là một bệnh rất dễ lây lan qua không khí, đặc biệt ở trong phòng kín hoặc nhà ở chật hẹp. Chính vì vậy khi chăm sóc bệnh nhân tại nhà cần phải chú ý:

• Cách ly bệnh nhân, hạn chế tiếp xúc với những thành viên khác trong gia đình và cộng đồng.
• Luôn mang khẩu trang che mũi, miệng khi phải giao tiếp với người. Khi ho hoặc hắt hơi cần phải che miệng, khạc đàm đúng nơi quy định và được hủy bệnh phẩm theo đúng phương pháp (ví dụ như đốt).
• Vì đang mang mầm bệnh nên tốt nhất là không tiếp xúc với những người có hệ miễn dịch kém như trẻ em, người già, bệnh nhân HIV/AIDS, bị các bệnh đái tháo đường, suy thận.
• Nếu người bệnh ho ra máu quá nhiều nên đặt ở tư thế Fowler.
• Đặt người bệnh ở tư thế thoải mái nhất để đường hô hấp được lưu thông dễ dàng.
• Căn dặn bệnh nhân nghỉ ngơi tại giường và tránh di chuyển hoặc vận động.
• Luôn sẵn sàng hút đờm ở miệng hoặc sâu trong đường thở để đảm bảo khí được thông thương tốt
• Chuẩn bị sẵn ca nhổ ở nơi dễ lấy; có vạch đo số lượng máu thoát ra của bệnh nhân.

Cách chăm sóc dinh dưỡng cho người bệnh bị lao phổi

Cần chú ý chăm sóc dinh dưỡng cho bệnh nhân để thúc đẩy quá trình hồi phục, nâng cao tổng trạng cho người bệnh. Bệnh nhân lao thường ăn ít, ăn không ngon nên cần nấu ăn hợp khẩu vị; động viên người bệnh ăn nhiều. Cần có chế độ ăn uống riêng cho người bệnh lao phổi.

• Năng lượng: Nhu cầu năng lượng của bệnh nhân lao tăng lên do mắc bệnh. Thường năng lượng từ khẩu phần ăn tăng từ 20-30% để duy trì trọng lượng cơ thể.
• Protein: Protein rất quan trọng để ngăn ngừa sự lãng phí năng lượng dự trữ trong cơ thể
• Các vi chất dinh dưỡng: Bổ sung các loại vitamin và khoáng chất, vượt 50 – 150% lượng thức ăn khuyến nghị hàng ngày của người bình thường
• Cho người bệnh ăn những thực phẩm giàu đạm, calo, rau quả; tăng cường các loại thức uống, nước ép.

Trong khi điều trị bằng thuốc, người bệnh lao phổi hay bị phản ứng phụ là chán ăn. Vì vậy nhiều bữa ăn nhỏ đa dạng các món là cần thiết, ưu tiên những món bệnh nhân thích.

Giám sát quá trình sử dụng thuốc của bệnh nhân

Người giám sát trực tiếp là người nhà của bệnh nhân lao phổi cần theo sát việc dùng từng liều thuốc của bệnh nhân, đảm bảo bệnh nhân sử dụng đúng loại thuốc, liều lượng, phải dùng thuốc đều đặn và đủ thời gian theo từng loại phác đồ.

Đúng liều lượng

Thuốc lao được chỉ định dùng dựa theo cân nặng của cơ thể người bệnh. Do đó cần phải dùng đúng theo liều lượng bởi nếu thấp quá thì không hiệu quả, còn cao quá thì gây ra tai biến.

Đúng cách

Các loại thuốc kháng lao được dùng trước bữa ăn sáng 30 phút, dùng một lần duy nhất trong ngày.

Đều đặn

Việc điều bệnh lao đòi hỏi người bệnh phải thực hiện đúng theo phác đồ một cách đều đặn để tránh tình trạng kháng thuốc của vi khuẩn lao.

Đảm bảo thời gian

Cần điều trị đúng theo thời gian trong phác đồ quy định bởi Bộ Y Tế. Các triệu chứng thường hết sau 3 đến 4 tuần dùng thuốc, vì vậy dễ làm người bệnh chủ quan mà bỏ thuốc.

Theo dõi sức khỏe bệnh nhân lao phổi định kỳ

Ngoài việc theo dõi đánh giá đáp ứng cải thiện trên lâm sàng; và các tác dụng phụ của thuốc, người bệnh cần được xét nghiệm đàm theo dõi. Đối với lao phổi có xét nghiệm đàm AFP dương tính cần xét nghiệm đàm 3 lần để kiểm tra.

Các lưu ý khác khi chăm sóc bệnh nhân lao phổi tại nhà

• Nghỉ ngơi: Ngủ đủ mang lại hiệu quả nghỉ ngơi tốt nhất. Thời gian ngủ lý tưởng của bệnh nhân lao phổi là trưa ngủ 1-2 tiếng, tối ngủ 7-8 tiếng.
• Cần phải cho bệnh nhân tắm giặt và vệ sinh cá nhân sạch sẽ, thay quần áo mỗi ngày. Có thể hỗ trợ nếu người bệnh không làm được nhưng cần đeo khẩu trang cẩn thận để tránh lây nhiễm.
• Khi đã vào giai đoạn ổn định, có thể thực hiện những hoạt động nhẹ nhàng như tập thể dục, đọc sách, đi dạo nhưng tránh nơi đông người.

Trên đây là cách chăm sóc người bệnh lao phổi tại nhà, bạn đọc có thể tham khảo và áp dụng để quá trình điều trị bệnh của người thân đạt hiệu quả tốt hơn; cùng như phòng tránh được sự lây nhiễm bệnh cho mình và người thân khác.

Nguyễn Thanh Tùng – Đại học Y Dược TPHCM

>> XEM THÊM: Bệnh lao phổi có lây không và lây qua đường nào?