Acetylcystein là thuốc gì?
Acetylcystein là thuốc dùng để chữa trị các loại bệnh hô hấp có đờm nhầy và làm thuốc giải độc trong trường hợp dùng paracetamol quá liều.
Thành phần chính của Acetylcystein là N-Acetylcysteine. Đây là một amino – acid tự nhiên, dẫn chất N – acetyl của L – cystein.
Cơ chế hoạt động của thuốc Acetylcystein:
Giảm độ đặc quánh của đờm bằng cách tách đôi cầu nối disulfua trong mucoprotein và tạo điều kiện thuận lợi để cơ thể tống đờm ra ngoài bằng phản ứng ho.
Bảo vệ chống gây độc cho gan khi dùng thuốc paracetamol quá liều: Duy trì, khôi phục nồng độ glutathion của gan làm bất hoạt chất chuyển hóa trung gian gây độc cho gan của paracetamol. Cụ thể:
- Acetylcystein sẽ chuyển hóa thành cystein.
- Cystein kích thích gan tổng hợp glutathion.
Vì thế trường hợp quá liều paracetamol sử dụng Acetylcystein điều trị trong vòng 12h sau quá liều sẽ bảo vệ được gan.
Thuốc acetylcystein trị bệnh gì?
Thuốc Acetylcystein được chỉ định dùng trong các trường hợp sau:
- Làm thuốc giải độc khi sử dụng thuốc paracetamol quá liều.
- Dùng tại chỗ điều trị hội chứng khô mắt như bệnh viêm kết giác mạc khô… có tiết dịch nhầy bất thường.
- Làm thuốc tiêu nhầy trong bệnh hô hấp như viêm phế quản cấp và mãn tính, bệnh nhầy nhớt mucoviscidosis, viêm phổi, khí phế thũng mãn tính…
Không sử dụng thuốc Acetylcystein trong trường hợp nào?
- Người bệnh quá mẫn cảm với các thành phần của thuốc.
- Bệnh nhân có tiền sử hoặc đang bị hen phế quản.
Thuốc Acetylcysteine có những dạng nào?
Dạng phổ biến của thuốc Acetylcystein là gói loại 200mg. Ngoài Acetylcystein 200mg/gói, thuốc còn có những dạng và hàm lượng dưới đây:
- Dung dịch: 100mg/ml (10%), 200mg/ml (20%).
- Viên nang: 100mg và 200mg.
- Dạng bột: 100mg và 200mg.
Bảo quản thuốc Acetylcystein
- Bảo quản thuốc Acetylcystein tránh xa tầm tay trẻ nhỏ và động vật nuôi.
- Tránh ánh nắng mặt trời trực tiếp.
- Ở nơi khô ráo và thoáng mát.
- Nhiệt độ dưới 30 độ C.
Acetylcystein có thể tương tác với loại thuốc nào?
Sử dụng Acetylcystein cùng lúc với một số loại thuốc sau đây sẽ ảnh hưởng đến khả năng hoạt động của thuốc hoặc có thể làm tăng sự ảnh hưởng của tác dụng phụ. Bao gồm:
- Thuốc Nitroglycerin
- Thuốc Carbamazepine
Acetylcystein không chỉ xảy ra tương tác với hai loại thuốc trên. Do đó tốt nhất bạn hãy liệt kê những loại thuốc đang sử dụng cho bác sĩ, dược sĩ.
Chú ý: Rượu bia và thuốc lá cũng có thể ảnh hưởng đến tác dụng của thuốc. Vì thế hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ điều trị.
Cách dùng, liều lượng dùng thuốc Acetylcystein
Liều dùng thuốc Acetylcystein ở mỗi dạng khác nhau
Dạng uống viên nén hoặc gói bột Acetylcystein:
- Người lớn và trẻ nhỏ từ 6 tuổi trở lên: Mỗi ngày uống 3 lần và 200mg/lần.
- Trẻ em < 6 tuổi: Mỗi ngày uống 2 lần và 100mg/lần.
Dạng khí dung: Được sử dụng để nhỏ trực tiếp vào khí quản.
- Dung dịch Acetylcystein 10%: 2 – 4ml/lần, mỗi ngày 3 – 4 lần.
- Dung dịch Acetylcystein 20%: 1 – 2ml/lần, mỗi ngày 3 – 4 lần.
Dạng thuốc tiêm: Dung dịch Acetylcystein 20mg/ml được tiêm theo chỉ định của bác sĩ điều trị.
Thuốc nhỏ mắt Acetylcystein 5%: Sử dụng cho bệnh nhân khô mắt có tiết chất nhầy. Mỗi ngày nhỏ 3 – 4 lần và 1 – 2 giọt/lần.
- Trong quá trình sử dụng nếu có bất cứ dấu hiệu triệu chứng bất thường nào thì hãy ngừng sử dụng thuốc và liên hệ ngay với bác sĩ.
- Nếu dùng thuốc Acetylcystein bị quá liều thì ngay lập tức hãy đưa người bệnh đến bệnh viện, cơ sở y tế gần nhất để được xử lý khắc phục kịp thời. Bởi có thể xảy ra tình trạng hạ huyết áp, sốc phản vệ, suy hô hấp, suy gan, tan máu, đông máu rải rác ở trong động mạch. Nguy hiểm hơn có thể gây tử vong ở người bệnh.
- Trường hợp quên dùng một liều thuốc thì hãy cố gắng sử dụng càng sớm càng tốt. Nếu gần với liều tiếp theo thì hãy bỏ qua và uống liều sau theo đúng lộ trình. Tuyệt đối không được tự ý tăng gấp đôi liều thuốc.
Tác dụng phụ của thuốc Acetylcystein
Trong thời gian dùng thuốc Acetylcystein chữa trị, người bệnh có thể gặp phải một số tác dụng phụ sau:
Phổ biến hay gặp nhất: Buồn nôn, nôn mửa.
Tác dụng phụ ít gặp gồm:
- Nổi mẩn ngứa, phát ban, mề đay
- Buồn ngủ, ù tai, chảy nước mũi, nhức đầu
- Viêm miệng
Tác dụng phụ rất hiếm gặp:
- Sốt rét run
- Phế quản bị co thắt dẫn đến phản ứng phản vệ toàn thân.
Chú ý: Nếu gặp bất kì tác dụng phụ nào thì hãy ngừng dùng thuốc Acetylcystein và đến cơ sở y tế, bệnh viện gần nhất để được xử lý kịp thời. Nhờ vậy mà tránh được những vấn đề có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người bệnh.
Sử dụng thuốc Acetylcystein cần lưu ý gì?
Để đảm bảo sử dụng thuốc an toàn, đạt hiệu quả trị bệnh tốt nhất, người bệnh cần lưu ý một số điều sau đây:
- Người có tiền sử bị dị ứng dùng thuốc Acetylcystein sẽ có thể dẫn đến nguy cơ bị phát hen.
- Phụ nữ có thai nếu bị ngộ độc do uống thuốc paracetamol quá liều thì có thể sử dụng Acetylcystein chữa trị. Ngoài ra, thuốc Acetylcystein còn có tác dụng ngăn chặn độc tính ở gan cho thai nhi.
- Có thể sử dụng thuốc Acetylcystein cho con bú. Khi sử dụng cần tuân thủ tuyệt đối theo chỉ định của bác sĩ.
- Sử dụng thuốc Acetylcystein làm giảm khả năng ho thì phải thực hiện hút đờm cho bệnh nhân.
- Không sử dụng thuốc Acetylcystein cùng với thuốc giảm ho, thuốc có tác dụng làm giảm sự bài tiết phế quản.
- Người bị bệnh hen suyễn sử dụng Acetylcystein sẽ khiến cho tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng hơn.
- Không dùng thuốc Acetylcystein trong bữa ăn hoặc cùng lúc với thức ăn do có thể xảy ra tương tác.
- Tuyệt đối không tự ý mua thuốc về sử dụng, ngừng hoặc thay đổi liều lượng của Acetylcystein mà chưa tham khảo ý kiến của bác sĩ.
Trên đây là thông tin Acetylcystein là thuốc gì, cách sử dụng, liều lượng, tác dụng phụ và những lưu ý khi sử dụng. Mong rằng những thông tin này có ích cho bạn đọc. Tuy nhiên, các thông tin về thuốc Acetylcystein chỉ mang tính chất tham khảo. Để sử dụng an toàn, hiệu quả trị bệnh tốt nhất, bạn cần được kỹ hướng dẫn trước khi dùng và sử dụng theo chỉ định của bác sĩ.
>> Xem thêm: Thuốc kháng histamin H1, H2 cần cẩn trọng khi sử dụng